
ඉන්දික ද සොයිසා විසිනි
දෙමව්පියන් ලෙස අපට බොහෝ විට ලෝක දෙකක කටයුතු කිරීමට සිදු වේ. ඉන් එකක් නම් අප කුඩා කල සිට හැදී වැඩුණු අත්දැකීම් හා වටිනාකම්ය. අනෙක වර්තමානයේ අපගේ දරුවන් අත්විඳින සීමා රහිත ඩිජිටල් සමාජයයි. තාක්ෂණික යුගයෙන් පසු එළඹි ඩිජිටල් යුගයේ අත්දැකීම් අප බොහෝ දුර ගෙන යාමට සමත් වන්නේ ඔබ සිටින නිවසේ, කාර්යාලයේ, පන්ති කාමරයේ හෝ එළිමහනේ ඕනෑම තැනක සිටය. වර්තමානයේ සියලු දරුවන් ඩිජිටල් ලෝකය අත් විඳිමින් සිටින නිසාම ඔවුන්ට ආරක්ෂාව සලසාදීම තරමක් දුෂ්කරය.
සමාජ මාධ්ය යනු දෙපැත්ත කැපෙන කඩුවකි
කඩුවක් භාවිත කළ යුතු වුවද දෙපැත්තම කැපෙන කඩුවක් භාවිත කළ යුත්තේ ඉතා පරිස්සමෙනි. සමාජ මාධ්යයද එසේමය. එහි හොඳ මෙන්ම නරකද ඇත. ඒවා තෝරා බේරා දරුවන් වෙත ලබා දීම දෙමව්පියන්ගේ වගකීමකි. බොහෝ නොදන්නා දේ දැන ගැනීමට මෙන්ම. ලෝකය පුරා සිදු වන අලුත් අලුත් දේ පිළිබඳ දැන ගැනීමටත්, ලොව පුරා විසිරී සිටින ආරණීයයන් සමඟ නිරන්තර සබඳතා පවත්වා ගැනීමටත් මෙන්ම විනෝදාස්වාදය සඳහාත් සුවිසල් අවස්ථාවක් දරුවන්ට නිර්මාණය කර දෙයි.
එමෙන්ම මේ සමාජ මාධ්ය ඔස්සේම වයසට නොගැලපෙන අන්තර්ගතයන්, දරුවන්ගේ මනස විකෘති කරන වීඩියෝ, ඇතුලු විනාශ කාරී අන්තර්ගයන්ද තිබිය හැකිය. එහෙයින් දරුවන් බැලිය යුතු දේ හෝ නොබැලිය යුතු දේ පිළිබඳව අවබෝධයක් ඔවුන් වෙත ලබා දීම වැදගත් වේ.
මෙහිදී බොහෝ දෙනා පවසන්නේ දරුවන්ට සමාජ මාධ්ය වෙත යොමු වීමේ අවස්ථාව ලබා නොදිය යුතු බව වුවද එය එතරම් සාධාරණ තර්කයක් බව ගත නොහැකිය. මන්ද උදා වී ඇති ඩිජිටල් යුගයේ අත්දැකීම් ඔවුන් ලබා ගත යුතුය. එහෙත් දරුවන් සමාජ මාධ්ය තළ සිටින කාලය කළමනාකරණය කිරීම දෙමව්පියන් විසින් කළ යුතුය.
දිගු වේලාවක් අන්තර්ජාලයේ රැඳී සිටීම බොහෝ බලපෑම් ඇති කිරීමට හේතුවක් වේ. රාත්රී වනතුරු තිර මත රැඳී සිටීමෙන් නින්ද නොයාම මෙන්ම නිවැරදි අවධානය නොමැති වීම වැනි දේට මුහුණ දීමට සිදු වනු ඇත. දරුවා සමාජ මාධ්ය තුළ අවශ්ය ප්රමාණයට වඩා වැඩි වේලාවක් සිටීම හෝ අනවශ්ය අන්තර්තයන් වෙත පිවිිසීම වැනි දේ පාලනය කිරීමට හැකි නම් එය ඔවුන්ගේ ජීවිතයට ඉතා වැදගත් වේ. එහෙයින් දරුවන්ට සමාජ මාධ්ය තුළ සැරිසැරීමේ අවස්ථාව ලබා දුන්නද ඔවුන් නිසි පරිදි පාලනය කිරීම දෙමව්පියන්ගේ වගකීමකි. එසේ නොමැති වුවහොත් සමාජ මාධ්ය තුළ තමන්ගේ දරුවා අතරමං වනවා සේම අතරමං වන්නේ ඔවුන්ගේ ජීවිතයද අනතුරේ හෙලමිනි. අවශ්ය දේ පමණක් ඔවුන් වෙත ලබා දීමෙන් දෙමව්පියන්ට තමන්ගේ දරුවා ජයග්රහණයන් දක්වා ගෙන යාමටද සමාජ මාධ්යය යොදා ගත හැකි බව සඳහන් කළ යුතුය.
බුද්ධිමත්ව සමාජ මාධ්ය පරිහරණයට දරුවන් පුරුදු කිරීම
අද වන විට සමාජ මාධ්ය දරුවන්ගෙන් ඈත්කර තැබිය හැකි දෙයක් නොවන බව මව්පියන් දැන ගත යුතුමය. තාක්ෂණය හා නව මාධ්ය භාවිතය සම්බන්ධයෙන් දරුවන් සිටිනුයේ මව්පියන්ට වඩා බොහෝ දුරිනි. එහෙයින් දරුවන් ඒවාගෙන් ඈත් කරනවාට වඩා ඔවුන් සමඟ හිඳිමින් ඔවුන් ඒවායෙහි කටයුතු කරන ආකාරය නිරීක්ෂණය කිරීම වැදගත් වේ. එය සීමා කිරීමට වඩා දරුවන්ට අවශ්ය දේ සහ නව තාක්ෂණය පිළිබඳ ඉගෙනීමට අවස්ථාවක් වනු ඇත.
මෙහි සුවිශේෂී වේදිකාවක් වන්නේ TikTok ය. එහි ඇති Family Pairing විශේෂාංගය දෙමව්පියන් හා දරුවන් අතර ආරක්ෂිත අත්දැකීමක් නිර්මාණය කිරීමයි. ඒ තුලින් දෙමව්පියන්ට මෙන්ම දරුවන්ටද යම් රාමුවක් තුළ සමාජ මාධ්ය තුළ සැරිසැරීමට හා විනෝදාස්වාදයට එහා ගිය පරිපූර්ණ අත්දැකීමක් ඒ තුලින් ලබා ගැනීම වෙනුවෙන් අවශ්ය මඟ පෙන්වීමට කටයුතු කර ඇත.
මෙහිදී දෙමව්පියන්ට දරුවන් පාලනය කිරීම තවදුරටත් දුෂ්කර කටයුත්තක් බවට පත් නොකර අදාළ විශේෂාංගය මඟින්ම ඒවා පාලනයට අවස්ථාව සලසා දී ඇත. දරුවන්ගේ Screen Time Management විශේෂාංගය තුළින් ඔවුන් සමාජ මාධ්ය භාවිත කරන දිගු වේලාවන් අවම කිරීම, නැරඹීම, පල කිරීම වැනි දේ පාලනය සිදු කරනු ලබයි. එමෙන්ම “bedtime” වැනි විශේෂාංගයන් තුලින් සිහි කැඳවීම් වැනි දේ නියම කිරීමේ හැකියාව, සමබරතාවය වැනි දේ සඳහාද අවස්ථාවක් ලබා දීම විශේෂත්වයකි. ඒ තුලින් පැහැදිලි වන්නේ දරුවන්ට සමාජ මාධ්ය වේදිකාවේ සැරිසැරීමට යම් රාමුවක් තුළ නිදහස ලබා දීම නව විශේෂාංගයන් හේතුවෙන් ගැටලුවක් නොවන බවයි. එසේ හෙයින් එම විශේෂාංගයන් හා අදාළ මෙවලම් පිළිබඳ දැනුවත් බව හා සැලකිලිමත් බව මව්පියන්ට තිබිය යුතුමය.
දෙමව්පියන් බලගැන්වීම හා වගකීමේ නව යුගයක්
සමාජ මාධ්ය දිනෙන් දින වර්ධනය වෙමින් ඉදිරියට යන අතර ඩිජිටල් ලෝකයෙන් කිසි විටෙක ඉවත් නොවේ. එහෙයින් එය බුද්ධිමත්ව භාවිත කිරීම සඳහා දරුවන් පුරුදු කිරීමට දෙමව්පියන් කටයුතු කළ යුතුය. TikTok තව දුරටත් විනෝදාස්වාදය සඳහා පමණක් නොවන බව වටහා ගනිමින් විවිධ මානයන් ඔස්සේ දැනුම හා අවබෝධය ලබා ගැනීමට උත්සාහ කිරීම මේ මොහොතේ ඉතා වැදගත් වේ. දරුවන්ට නිදහස තිබිය යුතු අතර ඒ නිදහස භුක්ති විඳීමට ආරක්ෂාවක්ද තිබිය යුතුය. දෙමව්පියන් විසින් ඒ නිදහස දරුවන් වෙත ලබා දිය යුතු අතරම ආරක්ෂාව සහතික කිරීමද ඔවුන්ගේ වගකීමකි.
නවීන ලෝකයක් වෙත යන ගමනේදී සියලු දේ පිළිබඳ දැන් ගැනීමත් නව තාක්ෂණික භාවිතයන් හුරු වීමත් අත්යාවශ්ය වේ. ඒ සඳහා අපගේ දරුවන්ගේ හැකියාවන් ඉහළ නැංවීම හා ඒවා ගොඩනගා ගැනීම සඳහා අවශ්ය විශ්වාසය ඔවුන් වෙත ලබා දීම අපගේ යුතුකමකි. අනාගත ලෝකය වෙනුවෙන් හරවත් ගමනකට අපි දරුවන් සවිමත් කරමු.